Co tak naprawdę chcemy ubezpieczać

 

Co tak naprawdę chcemy ubezpieczać, czyli co jest przedmiotem ubezpieczenia? Znaczenie APK.

W ogólnych warunkach ubezpieczenia dot. ubezpieczeń osobowych, w tym na życie, bez trudu zauważymy jednolitość zapisów kodeksowych i tych z ogólnych warunków ubezpieczenia. W art. 829 § 1 KC zapisano, że „ubezpieczenie osobowe może w szczególności dotyczyć:

1. przy ubezpieczeniu na życie – śmierci osoby ubezpieczonej lub dożycia przez nią oznaczonego wieku;
2. przy ubezpieczeniu następstw nieszczęśliwych wypadków – uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia lub śmierci wskutek nieszczęśliwego wypadku.” Innych kwestii wprost odnoszących się do przedmiotu ubezpieczenia w ubezpieczeniach osobowych KC szczegółowo nie reguluje.

Odmienną sytuację zauważamy w przypadku ubezpieczeń majątkowych. Tu przedmiot ubezpieczenia jest identyfikowany z jakimś mieniem Klienta, jego czynnościami zawodowymi, aktywnością biznesową, aktywnością w życiu prywatnym, itd., rzadziej tak, jak to określa Kodeks Cywilny w art. 821.  Precyzuje się tam, że przedmiotem ubezpieczenia może być każdy interes majątkowy, który nie jest sprzeczny z prawem i daje się ocenić w pieniądzu. W przypadku umów ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej KC w art. 822. § 1 dookreśla, że w ramach umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej „ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony.”

Nie wdając się w szczegółowe dywagacje prawne i naukowe, można więc opisać to tak; wskutek nagłych i nie przewidzianych zdarzeń ubezpieczeniowych, dochodzi do zniszczenia lub całkowitej utraty naszego mienia, mienia naszej firmy, nie możemy wykonywać swego zawodu, etc., a to komplikuje nam wiele obszarów naszego i naszych bliskich życia, niszczy nasze relacje biznesowe, itd. Musimy naprawić to mienie lub je odtworzyć, musimy wynająć lokal zastępczy, pojazd, zakupić w miejsce utraconych; komponenty do produkcji, towar do sklepu, zapewnić wypłaty dla pracowników, zadośćuczynić za straty do których się przyczyniliśmy, itd. Być może poniesiemy także inne straty pośrednie, np. stracimy kontrakty lub się z nich na czas nie wywiążemy, klientów… . Innymi słowy ponosimy różnorakie konsekwencje, z którymi albo będzie nam trudno sobie poradzić, albo nie będziemy w stanie im sprostać. Ucierpiał więc nasz interes majątkowy, związany z posiadaniem czegokolwiek lub wykonywaniem określonych czynności, np. zawodowych, biznesowych, w życiu prywatnym.

 

KC definiując przedmiot umowy ubezpieczenia używa określenie „może być”, czyli nie narzuca kategorii „interes majątkowy” i nie zawęża zakresu ubezpieczeń osobowych tylko do „ życia i dożycia oraz uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia lub śmierci wskutek nieszczęśliwego wypadku”. Także z tego, jak sądzę, powodu w ogólnych warunkach raczej trudno jest spotkać taki sposób określania owego przedmiotu. Przeczytamy tam, że przedmiotem ubezpieczenia jest lokal mieszkalny budynek, ruchomości, OC, pojazd, itd. Jednak gdy myśląc o ubezpieczeniu mienia będziemy operować kategorią interesu majątkowego, to łatwiej nam będzie określić swoje potrzeby i oczekiwania wobec polisy, a także uniknąć nieporozumień z Ubezpieczycielem.

Jeśli przykładowo określimy, że:

• „szukamy polisy, która ma zabezpieczyć nasz interes majątkowy polegający na tym, że musimy spełnić oczekiwania kredytodawcy, aby uzyskać kredyt”, to głównymi kryteriami wyboru ubezpieczenia mogą być; oczekiwania banku - wybrane ubezpieczenie musi być przez bank zaakceptowane i jak najniższa cena tej oferty.
  Bezwiednie bowiem w takim przypadku skłonni jesteśmy kojarzyć cenę ubezpieczenia z kosztami kredytowymi. Nasz interes majątkowy z grubsza polega więc na tym, by zaspokoić oczekiwania banku jak najniższym kosztem. Jeśli zależy nam na czymś więcej, to te kryteria już nie wystarczą, bo uznaliśmy, że nasz interes majątkowy określamy inaczej, szerzej.
• „chcemy chronić nasz interes majątkowy związany z posiadaniem i eksploatacją domu lub mieszkania, na wypadek poniesienia strat wskutek wystąpienia; pożaru, wybuchu, zalania w wyniku opadów atmosferycznych, powodzi, huraganów, przepięć powstałych w wyniku wyładowań atmosferycznych oraz że interesuje nas tylko zabezpieczenie tego interesu w formie jednorazowego odszkodowania za straty bezpośrednie, czyli takie odszkodowanie, które pokryje tylko koszty naprawy, bądź odtworzenia zniszczonego budynku/lokalu”. To oznacza że sprecyzowaliśmy nasze oczekiwania co do obszaru i zasad ochrony ubezpieczeniowej określonej części naszego interesu majątkowego, a pozostałe parametry ochrony uważamy za mało istotne lub nie chcemy w ich ubezpieczenie inwestować. Powinniśmy więc zdawać sobie sprawę z tego, czego nie chronimy polisą, a więc być może:
• nie jesteśmy zainteresowani ubezpieczeniem swojego interesu majątkowego w przypadku gdy dojdzie do np. osmalenia i przesiąknięcia odorem spalenizny ścian naszego mieszkania, domu, mebli, wskutek pobliskiego pożaru lub gdy zalejemy sąsiada, bo doszło do pęknięcia wężyka doprowadzającego wodę do spłuczki,
• nie interesują nas ew. straty, jeśli w jednej z sąsiednich klatek schodowych doszło do wybuchu gazu ale nasze mienie nie ucierpiało. Straty i problemy mogą w tym przypadku wiązać się z tym, że nadzór budowlany może podjąć decyzję o rozbiórce budynku i nakazie ewakuacji mieszkańców, bo odbudowa bloku, mimo że nie ma ryzyka zawalenia się, jest nieopłacalna,
• nie jesteśmy zainteresowani tym, aby nasz interes majątkowy był przynajmniej częściowo chroniony, jeśli kuny skasują nam izolację termiczną dachu,
• nie oczekujemy aby Ubezpieczyciel pokrył nam straty w ruchomościach znajdujących się w ubezpieczanym domu/lokalu lub w innych pomieszczeniach na terenie posesji?
• nie oczekujemy od Ubezpieczyciela aby zrekompensował nam straty pośrednie, np. koszty wynajęcia lokalu zastępczego na czas remontu, koszty przeprowadzki, szkody na zdrowiu domowników, itd.,
• nie oczekujemy aby Ubezpieczyciel zareagował, jeśli nasz pies „poszerzy nogawki” listonoszowi na terenie naszej posesji, albo cegły z uderzonego przez piorun rozsypującego się komina lub dachówki z naszego dachu, porwane przez wiatr, zniszczą sąsiadowi karoserię jego samochodu, zaparkowanego w pobliżu, a np. doniczka z rośliną lub inny przedmiot, spadając z naszego balkonu, parapetu zabije przechodnia, etc.,
• nie jesteśmy zainteresowani ochroną ubezpieczeniową na wypadek kradzieży, kradzieży z włamaniem, rabunku, dewastacji naszego mienia przez osoby trzecie i w wielu innych przypadkach.

To tylko fragment listy, nikt nie jest w stanie dookreślić wszystkiego, co może się zdarzyć ale warto mieć świadomość tego, z czego świadomie rezygnujemy jeśli chodzi o ochronę ubezpieczeniową.

Oczywiście współczesne polisy ubezpieczeniowe w zakresach ochrony „z automatu” niektóre z wymienionych wyżej zdarzeń posiadają ale nie wszystkie i nie na takich samych warunkach, a czasami dają tylko możliwość ich włączenia za dodatkową składkę.

„Oczekuję takiej ochrony, aby móc korzystać z mojego mienia tak jak przed szkodą.” Takie zdanie zostało wypowiedziane przez jednego z klientów. Co przez to ma rozumieć pośrednik ubezpieczeniowy? Czy oczekujemy jedynie jednorazowej wypłaty kwoty umożliwiającej nam naprawę lub odtworzenie straconego mienia, czy także innych rodzajów wsparcia; np. assistance, zapewnienia lokalu zastępczego, pomocy medycznej, etc. Bardzo rzadko się zdarza, niestety, że w trakcie wstępnej rozmowy o ubezpieczeniu mienia chcemy konkretnie rozmawiać o innych ewentualnych następstwach szkody majątkowej, takich jak np. utrudnienia lub brak możliwości prowadzenia swojego biznesu, problemy z zapłatą czynszu, opłat eksploatacyjnych, problemy ze zdrowiem, itp.

Reasumując; niezależnie od tego jakie pytania postawimy sobie bądź pośrednikowi, szukając dobrej oferty, zawsze określamy jaką część naszego i naszych bliskich interesu majątkowego, w jakim zakresie, a w przypadku ubezpieczeń osobowych, w tym na życie, jakie aspekty zdrowia i życia, chcemy zabezpieczyć polisami. To ważne rozróżnienie, bo jakby „ustawia” nam kierunki poszukiwań.